عزت نفس چیست؟
عزت نفس به معنای احساس ارزشمندی کلی شخص نسبت به خودش است و به بررسی این مسئله میپردازد که یک فرد برای خودش چقدر ارزش قائل است و تا چه میزان خودش را تأیید میکند و دوست دارد. به بیانی سادهتر باید بگوییم که عزت نفس به معنای نگرش یک فرد نسبت به خود و تواناییهایش است و این نگرش میتواند مطلوب و مناسب یا نامطلوب و نامناسب باشد. وقتی سخت از عزت نفس میشود منظورمان این نیست که با داشتن عزت نفس میتوانید معجزه کنید و کارهای غیرمعمول و خارقالعادهای را انجام دهید؛ اما نداشتن عزت نفس نیز میتواند شهامت انجام دادن بسیاری از کارها را از شما بگیرد و همین مسئله هم آسیبهای فراوانی را به شما و آیندهتان وارد میکند. عزت نفس چیزی نیست که بگوییم یک نفر کاملاً آن را از دوران کودکی به طور وراثتی به ارث برده و فردی دیگر فاقد آن بوده است؛ بلکه عزت نفس مهارتی است که میتوانیم در طول زندگی به آن دست پیدا کرده و با تلاشها مداوم آن را بهتر و قویتر کنیم. هر فردی با طی کردن راه های خودشناسی میتواند مهارتها و تواناییهای خود و همچنین نقاط قوت و ضعف خودش را نیز شناسایی کند و از این رو در مسیر تقویت عزت نفس خود بهتر عمل کند و روشهای درستتری را در پیش بگیرد.
عوامل تاثیرگذار بر روی عزت نفس
- ژنتیک: شاید برایتان جالب باشد که بدانید چگونه ممکن است ژنتیک بر روی عزت نفس تأثیر بگذارد. در این مقاله ما پاسخ این سؤال را به شما میدهیم. در بدن ما انسانها گیرندههایی وجود دارند به نام گیرندههای اکسی توسین که این گیرندهها خود دو نوع هستند؛ یعنی آدنین و گوانین. تحقیقات روانشناسان نشان داده است که افرادی که دارای حداقل یک آدنین در بدن خود هستند، حساسیت بیشتری نسبت به استرس داشته و مهارتهای اجتماعی ضعیفتری نیز دارند و در نتیجه عزت نفسشان نیز پایینتر است که البته این دسته از افراد با تلاش و کسب مهارتهایی میتوانند عزت نفس خود را تقویت کنند.
- شخصیت: شخصیت افراد نیز تأثیر بسیار زیادی در شکلگیری عزت نفس آنها دارد. به عنوان مثال افرادی که درونگرا هستند و در برقراری ارتباط با دیگران ضعیف هستند، عزت نفس بسیار پایینی نیز دارند که ناشی از شخصیت آنها است؛ اما در عوض افرادی که شخصیتی برونگرا دارند طبیعتاً راحتتر میتوانند با دیگر افراد ارتباط بگیرند و در نتیجه عزت نفس بالاتری نیز دارند. یعنی این دسته از افراد بیشتر به مهارتها و قدرتهای اعتقاد و باور دارند و در نتیجه راحتتر و بهتر در اجتماع حاضر میشوند. اگر میخواهید شخصیت خود را به خوبی بشناسید میتوانید در آزمون MBTI شرکت کنید. این آزمون شامل تعدادی سؤال است که شما با پاسخ دادن به آن در نهایت میتوانید جزئیات شخصیت اصلی خودتان را پیدا کنید و سپس در راه تقویت عزت نفستان تلاش کنید. این آزمون یکی از بهترین تست های شخصیت شناسی در جهان است که کمک میکند با کشف درست و کامل شخصیت خود بتوانید تواناییهایتان را شکوفا کرده و در مسیر درست قدم بردارید. اگر میخواهید بیشتر بدانید آزمون mbti چیست به مقاله مربوط به آن مراجعه کنید.
- تجربههای زندگی: اتفاقات و تجربههای مختلف در طول زندگی تأثیر زیادی بر روی عزت نفس افراد دارد. به عنوان مثال فردی که شکستها و ناکامیهای زیادی را در گذشته در طول زندگیاش تجربه کرده باشد، بی شک در برخورد با بسیاری از مسائل عزت نفس پایینی دارد؛ اما برعکس فردی که در گذشته از جانب خانواده یا دوستان و اطرافیانش مورد حمایت قرار گرفته و سرکوب نشده است، عزت نفس بالاتری دارد و خودش را بیشتر باور دارد.
- سن: طبق گفته محققان، عزت نفس در سنین ۶۰ تا ۷۰ سالگی به طور طبیعی کاهش پیدا میکند و از سن ۱۱ سالگی به بعد تا حدود ۶ سالگی رو به افزایش و بهبود پیدا کردن است. به طور معمول سنین نوجوانی و جوانی بهتر دوره سنی برای تقویت مهارت عزت نفس است.
- سلامتی: افرادی که با بیماریهای جسمی یا روحی درگیر هستند معمولاً احساس کم ارزشی میکنند و عزت نفس پایینی دارند؛ چون ذهن آنها به شدت درگیر بیماریشان است و نمیتوانند به درستی بر روی خودشان تمرکز داشته باشند.
- طرز فکر: افکار منفی که انسانها در طول روز یا در طول زندگی مدام با آن درگیر هستند، تأثیرات زیادی بر روی زندگی آنها و همچنین عزت نفسشان دارد. هر فکر منفی که یک شخص در مورد خودش میکند تعداد زیادی بار منفی را به همراه دارد که سبب میشود فرد تنها خصوصیتهای منفی و بد خود را مدنظر قرار دهد و نقاط قوتش را در نظر نمیگیرد. اینکه طرز فکر مثبت اندیشی داشته باشید و مسائل کوچک را بسیار بزرگ جلوه ندهید کمک میکند تا ذهنتان را درگیر مسائل بیخود و الکی نکنید و این کار تأثیر زیادی در موفقیت در کار و زندگی شما و تقویت عزت نفستان دارد.
- شرایط اجتماعی: با توجه به اینکه سطح و شرایط اجتماعی افراد تاثیر مستقیمی بر روی نظرات دیگران و همچنین احترام گذاشتن آنها به فرد دارد، عزت نفس فرد را نیز مورد تأثیر قرار میدهد. پس هرچه یک فرد سطح اجتماعی بالاتر و شرایط اجتماعی بهتری داشته باشد، عزت نفس بالاتری نیز خواهد داشت.
- مقایسه کردن خود با دیگران: زمانی که شما خود را فردی دیگر مقایسه میکنید، هرگز نمیتوانید تواناییهای خوب خود را بشناسید یا به آن پی ببرید؛ چراکه همیشه فکر میکنید فرد بهتری از شما وجود دارد و همین مسئله سبب کاهش عزت نفس شما میشود پس سعی کنید هرگز خود را دیگران مقایسه نکنید؛ چراکه هر فردی در شرایطی مختلف قرار دارد. در صورتی که خود را به درستی بشناسید و به تواناییهای خود ایمان داشته باشید، هرگز خودتان را با دیگری مقایسه نمیکنید. شرکت کردن در دورههای کوچینگ توسعه فردی میتواند در این زمینه بسیار کمک کننده باشد.
راههای تقویت عزت نفس
- کشف مهارتهایی که در آن استعداد داریم.
- برقراری روابط مثبت با دیگران
- اهمیت دادن به خود
- داشتن اعتماد به نفس بالا
- جسور و قاطع بودن
- کسب توانایی نه گفتن
- به چالش کشیدن خود (انجام کارهایی که فکر میکنیم از عهده آن برنمیآییم و یا از انجام آن واهمه داریم.)
شناخت خود و آگاهی از استعدادها و تواناییها (انجام دادن آزمون MBTI در این زمینه میتواند بسیار مؤثر باشد)
About پریسا احمدی منش
مربی تخصصی کوچینگ و شخصیت شناسی ،مشاور توسعه فردی و شغلی [ پیج اینستاگرام P_AhmadiManesh ]
More Posts by پریسا احمدی منش
دیدگاهتان را بنویسید