آیا تابه‌حال تجربه این را داشته‌اید که در بخشی از زندگی موفقیت‌های چشمگیری داشته باشید، اما همچنان از خودتان راضی نباشید و بگویید افتضاح عمل کردم؟ اگر این تجربه را داشته‌اید، باید بگوییم افراد بسیار زیادی مانند شما فکر می‌کنند و در دام چنین فکرهایی می‌افتند. این تنها یکی از خطاهای شناختی ذهن است. خطاهایی که به قیمت زیادی می‌توانند برای ما تمام شوند. اگر جزو آن دسته از افرادی باشید که فریب این خطاهای شناختی را می‌خورید فرقی نمی‌کند کدام بخش از زندگی‌تان را بررسی کنید، درهرصورت آسیبی به شما وارد کرده است. از موقعیت شغلی‌تان گرفته تا روابط و انواع دستاوردهای مالی‌تان! اهمیت این خطاهای شناختی به حدی بالا است که این مطلب را به آن اختصاص دادیم تا یک‌بار برای همیشه شما را از این موضوع آگاه کنیم و در رشد تمامی ابعاد زندگی‌تان سهیم باشیم.
چنانچه نسبت به انجام آزمون mbti تمایل دارید یا مشتاق به دوره آموزش کوچینگ هستید،می‌توانید از طریق آکادمی پریسا احمدی منش اقدام کنید.
تعریف خطاهای شناختی
پیش از هر چیز بیایید تعریف‌هایمان را خطاهای شناختی یکی کنیم و بدانیم وقتی درباره چنین موضوعی صحبت می‌کنیم، دقیقاً منظورمان چیست.
خطاهای شناختی نوعی تفکر اشتباه یا در واقع الگوهای اغراق‌آمیزی از فکرهایی هستند که بر اساس واقعیت نیستند. ازاین‌رو فردی که فریب آنها را بخورد، دنیا را بسیار منفی‌تر از آن چیزی که واقعیت دارد می‌بیند. به تعریف ساده‌تر، خطاهای شناختی افکاری هستند که سبب می‌شوند چیزهای منفی را درباره خود و دنیای اطرافمان باور کنیم؛ نگاهی که لزوماً درست و مبتنی بر واقعیت نیست!
فرقی نمی‌کند که صاحب کسب‌وکار باشید، پدر یا مادر خانه باشید، مدیر یا کارمند باشید؛ درهرصورت همه ما در بخش‌های مختلف زندگی در دام این باورها میفتیم. در دوره‌های کوچینگ مدیران و کوچینگ کسب‌وکار، تربیت کوچ یا حتی کوچینگ توسعه فردی، یکی از مهم‌ترین توصیه‌هایی که به دانشجویان می‌کنیم، شناخت این خطاها است و اما چرا تا این اندازه مهم و تأثیرگذار هستند؟
این مطلب را از دست ندهید: آزمون MBTI چیست؟
چرا باید خطاهای شناختی را جدی بگیریم؟
همه ما انسان هستیم و بدون شک تمام عمر و ابعاد زندگی‌مان را با افکار مثبت جلو نمی‌بریم. این بخشی از ذات وجودی ماست. در واقع همه انسان‌ها، به‌نوعی در زندگی با انواع افکار منفی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. حالا در بین همه این تفکرات منفی، چرا شناخت خطاهای شناختی تا این اندازه مهم است و نباید در دام آنها بیفتیم؟
افکار ما به‌صورت مستقیم روی احساساتمان تأثیرگذار هستند. شما هم به‌احتمال زیاد شرایطی را تجربه کرده‌اید که با داشتن افکار منفی، احساساتتان بد و بدتر شده است. این در حالی است که داشتن افکار مثبت باعث تجربه احساسات خوب در شما شده است. در ادامه این روند، احساس به‌صورت مستقیم روی رفتارتان تأثیرگذار است و رفتارتان هم نتایج زندگی‌تان را خلق می‌کنند.
ازاین‌رو، به همین دلیل است که برای موفقیت در زندگی و کار پیش از هر چیزی روی افکارتان تسلط داشته باشید. افکار احساس را خلق می‌کند. احساس، رفتار را خلق می‌کند و رفتار هم نتایج زندگی‌تان را خلق می‌کند.
تجربیات انسان‌ها در همه زندگی نشان می‌دهد که همه ما به‌نوعی درگیر خطاهای شناختی و بازی آنها با روان خودمان می‌شویم. این خطاها معمولاً در زمان‌های ناراحتی به اوج خودشان می‌رسند و بیشتر از همیشه ما را درگیر می‌کند. اگر به‌صورت مکرر در زندگی با این احساسات دست‌وپنجه نرم می‌کنیم و تسلیم این باورهای ناشی از خطاهای شناختی باشیم، چیزی جز آسیب به روان و شکست در ابعاد مختلف زندگی برایمان باقی نمی‌ماند.
شناخت خطاهای شناختی به ما این قدرت را می‌دهد که در زمان‌هایی که در حال درگیری با آنها هستیم، به‌خوبی آن را شناسایی کنیم و با انتخاب افکار درست تأثیر بهتری روی حالت، رفتار و در نتیجه زندگی‌مان بگذاریم.
اولین قدم برای مقابله با خطاهای شناختی، آشنایی تمام‌وکمال با آنها و بازی است که با روان و ذهنمان راه می‌اندازند.
انواع خطاهای شناختی
در ادامه به بررسی رایج‌ترین خطاهای شناختی می‌پردازیم.
فیلترکردن نقاط مثبت
فیلترکردن ذهنی یکی از رایج‌ترین خطاهای شناختی ذهنی است و به معنای آن است که ذهن تمام توجهش را روی نقاط منفی موضوع یا فردی می‌گذارد و نکات مثبت را به‌کلی فیلتر می‌کند و اصلاً نمی‌بیند! در واقع همان نیمه خالی لیوان را دیدن است.
به‌عنوان‌مثال اگر کارمندی در یک سازمان هستید، ممکن است در جلسات گروهی مدیر از شما به‌اندازه کافی تقدیر و تشکر کرده باشد و در کنار آن نقطه‌ضعف‌های شما را هم برای بهبود گوشزد کرده باشد. در چنین شرایطی اگر در دام این خطای شناختی بیفتید، تنها به همان بخش نقطه‌ضعف توجه می‌کنید و با احساسات منفی زیاد جلسه را ترک می‌کنید.
