معرفی و اهمیت مهارت حل مسئله (مراحل حل مسئله و روش‌ های تقویت این مهارت)

مهارت حل مسئله چیست؟ همه ما هر از گاهی با مسائل و مشکلاتی در زندگی خود رو به رو می‌شویم که برخی از آن‌ ها  بزرگ و پیچیده‌ اند و برخی دیگر ممکن است به راحتی قابل حل کردن باشند. برخورد درست و سازنده با چالش‌ ها و مشکلاتی که در زندگی روزمره برای ما ایجاد می‌ شوند، یک هنر و مهارت فوق‌ العاده است که به آن مهارت حل مسئله می‌گویند. اهمیت داشتن این مهارت زمانی مشخص می‌شود که ما به طور ناگهانی در زندگی با مشکلی مواجه می‌شویم که انتظار وقوع آن را نداشتیم. در چنین شرایطی افرادی که فاقد این مهارت‌اند، کاملاً دچار سردرگمی شده و کنترل امور را از دست می‌دهند و یا بر اثر استرس و اضطراب شدید قادر به اتخاذ تصمیمات درستی نیستند؛ بنابراین تمام افراد باید با مهارت حل مسئله آشنا باشند و راه‌های تقویت آن را بشناسند. برای آشنایی با مهارت حل مسئله همراه مرکز کوچینگ پریسا احمدی منش باشید.

مراحل حل مسئله به ترتیب شامل شناسایی مشکل، جمع آوری اطلاعات، شناسایی راه حل های احتمالی، تصمیم گیری، جمع آوری اطلاعات، عملی کردن تصمیم نهایی و انتظار برای نتیجه نهایی می شود. برای تقویت این مهارت می توان بیشتر روی راه حل به جای مشکل تمرکز داشت و از تکنیک پنج چرا و ساده سازی کارها استفاده کرد.

مهارت حل مسئله چیست؟

مهارت حل مسئله یک فرایند ذهنی است که شامل کشف، آنالیز و حل مشکلات می‌شود. هدف نهایی حل مسئله نیز غلبه بر موانع و مشکلات پیش رو و یافتن بهترین راه حل برای موضوعات است. البته مشکلات و مسائلی که در طول زندگی با آن مواجه می‌شویم با یکدیگر تفاوت‌های زیادی دارند، برخی از آن‌ها ممکن است بسیار پیچیده باشند و برخی دیگر به راحتی حل شوند. مهارت‌های حل مسئله به ما کمک می‌کنند تا بتوانیم مشکلاتمان را به طور مؤثر و بهتر حل کنیم و باعث موفقیت در زندگی و کار می‌شود.

افرادی که دارای مهارت حل مسئله هستند و می‌دانند که در برخورد با چالش‌های زندگی چگونه باید عمل کنند اغلب اعتماد به نفس بیشتری دارند؛ چرا که  همواره در تلاش‌اند تا با مشکلات زندگی مواجه شده و برای رفع آن راه حلی پیدا کنند، این گونه افراد از مشکلات فرار نمی‌کنند و  همین موضوع هم سبب شده تا به توانایی‌های خود اعتماد کنند و دارای اعتماد به نفس بالایی باشند. این افراد دچار اضطراب و استرس کاذب نمی‌شوند و در هنگام بروز مشکل می‌توانند استرس خود را به خوبی کنترل کنند. مهارت حل مسئله به افراد کمک می‌کند تا ذهنی خلاق داشته باشند و ایده‌های جدید ارائه کنند. داشتن این مهارت یکی از راه های توسعه مهارت های فردی است.

اهمیت مهارت حل مسئله

• استفاده از فرصت‌ها

این مهارت به ما در نوآوری، خلاقیت و داشتن محیطی بهتر برای زندگی کمک می‌کند. در واقع حل مسئله به ما این امکان را می‌دهد تا بتوانیم فرصت‌ها را در محیط شناسایی کرده و از آن‌ها به بهترین نحو در جهت ساخت زندگی و آینده بهتر استفاده نماییم.

• بهبود عملکرد

روابط پیچیده‌ی زندگی مداوم و در حال تغییرند و اقدامات افراد می‌تواند به صورت مستقیم یا غیر مستقیم بر آن‌ها تأثیر بگذارد. این وابستگی انسان‌ها را قادر می‌سازد تا برای حل مشکلات پیچیده با یکدیگر همکاری داشته باشند، این همکاری به خودی خود سبب بهبود عملکرد افراد مختلف در رویارویی با مشکلات پیش آمده می‌شود. حل مسئله به ما کمک می‌کند که روابط را بهتر درک کنیم، مهارت‌های ارتباطی خود را تقویت کنیم و تغییرات و پیشرفت‌های لازم برای رقابت و زنده ماندن در یک محیط دائماً در حال تغییر را به درستی به کار بگیریم .

مراحل حل مسئله

1. شناسایی مشکل

مهارت حل مسئله ارتباط مستقیمی با تعریف مسئله دارد. چه با یک مشکل پیچیده رو به رو باشید یا با یک مسئله ساده، چیزی که اهمیت دارد این است که شما باید در ابتدا درک روشن و واضحی از مسئله داشته باشید و دقیقاً بدانید که با چه چیزی رو به رو هستید.

2. جمع آوری اطلاعات

دقت داشته باشید که پیش از جستجو برای راه حل مشکل، ابتدا باید فوریت مشکل را مورد ارزیابی کنید؛ یعنی بدانید که آیا این مسئله جزئی و ساده است یا شما با یک مشکل بزرگ و بحرانی عظیم مواجهید. این کار سبب می‌شود تا بتوانید در یافتن راه حل موفق‌تر عمل کنید.

3. شناسایی راه حل‌های احتمالی

پس از اینکه مشکل پیش آمده و دلایل وقوع آن را بررسی کردید، نوبت به آن می‌رسد که به فکر راه حل‌های احتمالی برای رفع آن باشید. این مرحله نیاز به خلاقیت و حتی در صورت نیاز انجام بارش فکری و مشورت گرفتن از دیگران نیز هست و شما باید چندین راه حل خوب و مناسب را شناسایی و یادداشت کنید.

4. تصمیم‌گیری

در این مرحله شما باید با توجه به لیستی که از راه حل‌های احتمالی تهیه کردید، راه حل‌هایی که غیر ممکن به نظر می‌رسند را حذف کنید و  در نهایت از میان راه حل‌های باقی مانده بهترینش را برای حل مشکل انتخاب نمایید. تصمیم‌گیری درست در این مرحله از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

5. عملی کردن تصمیم نهایی

در این مرحله شما چندین راه حل خوب در اختیار دارید که در صورت نیاز می‌توانند جایگزین یکدیگر نیز باشند پس در ابتدا یک راه حل را انتخاب کنید و با برنامه ریزی درست آن را اجرایی نمایید. دقت داشته باشید که در این مرحله عجولانه عمل نکنید؛ چون این کار باعث بی برنامگی و عدم رسیدن به نتیجه مطلوب می‌شود.

6. انتظار برای نتیجه نهایی

پس از اقدام به حل مسئله، باید صبر داشته باشید تا نتایج ببینید و در صورت اثربخش بودن برای اقدامات بعدی برنامه ریزی کنید. به خاطر داشته باشید که همیشه یک برنامه دومی نیز برای خود کنار گذاشته باشید تا اگر راهکار اول ثمربخش نبود به سراغ راهکار دوم بروید.

چنانچه نسبت به انجام آزمون mbti تمایل دارید می‌توانید از طریق آکادمی پریسا احمدی منش اقدام کنید.

روش‌ های تقویت مهارت حل مسئله چیست؟

برای تقویت مهارت حل مسئله، می توان با شرکت در دوره کوچینگ و کسب آموزش های لازم به نتیجه دلخواه رسید؛ همچنین راهکارها و ترفندهای زیر در تقویت مهارت حل مسئله، بسیار موثر هستند.

1. تمرکز بیشتر روی راه حل به جای مشکل

تمرکز بر روی راه حل به جای مشکل یکی از راه‌های بسیار عالی برای تقویت مهارت حل مسئله است. البته منظور این نیست به مشکل اهمیت داده نشود، نه؛ منظور این است که مشکل را همان‌طور که هست ببینیم و بیشتر بر روی راه‌های رفع آن تمرکز داشته باشیم. به گفته برخی از دانشمندان اگر روی مسئله‌ای بیش از حد تمرکز کنیم، مغزمان نمی‌تواند راه حل مناسبی برای رفع آن پیدا کند. به همین دلیل هم زمانی که بر روی مشکل تمرکز کنیم، بار منفی زیادی را به ذهنمان منتقل می‌کنیم و در نتیجه مغز نمی‌تواند به خوبی برای رفع مشکل، راهکارهای مناسبی ارائه دهد.

2. استفاده از تکنیک پنج چرا

تکنیک ۵ چرا یکی از بهترین راهکارها در حل مسئله است که کمک می‌کند تا ریشه اصلی مشکل را پیدا کنید. در این روش شما باید در مورد مشکل پیش آمده به پنج سؤال که با «چرا» شروع می‌شوند، پاسخ دهید تا بتوانید دلیل اصلی مشکل را پیدا کنید؛ به این ترتیب بهترین راه‌حل را یک‌بار برای همیشه برای رفع چالش پیش آمده پیدا می‌کنید.

3. ساده‌ سازی کارها

برای تقویت مهارت حل مسئله باید آن را برای خود ساده‌سازی کنیم. برای این کار باید تمامی جزئیات مسئله را حذف کرده و به اصول پایه‌ی آن بازگردیم؛ یعنی باید به دنبال راه حلی بسیار آسان، واضح و راحت باشیم. همه ما می‌دانیم بیشتر چیزهای که ساده هستند؛ معمولاً بیشترین بازدهی را دارند پس باید سعی کنید همه چیز را به ساده‌ترین شکل ممکن درآورید.

جمع بندی؛ مهارت حل مسئله چیست و چگونه آن را تقویت کنیم؟

مهارت حل مسئله چیست؟  مهارت حل مسئله توانایی تشخیص مشکلات، تحلیل کردن و یافتن راه حل‌ های موثر برای آن‌ هاست. این مهارت اساسی، کلید موفقیت در زندگی شخصی و حرفه‌ ای است. از تصمیم‌گیری‌ های روزمره تا حل چالش‌ های پیچیده در محیط کار، مهارت حل مسئله به ما کمک می‌ کند تا با اطمینان بیشتری به جلو حرکت کنیم. مراحل حل مسئله شامل شناسایی مشکل، جمع‌ آوری اطلاعات، تولید ایده‌ های مختلف، ارزیابی گزینه‌ ها و انتخاب بهترین راه حل است. خوشبختانه، این مهارت قابل یادگیری و تقویت می باشد. با تمرین و استفاده از روش‌ های مختلف مانند تفکر نقاد، خلاقیت و همکاری گروهی، تکنیک پنج چرا، ساده سازی کارها و… می‌ توانیم توانایی خود در حل مشکلات را به طور قابل توجهی بهبود بخشیم.